باب: لا
يمنع جاره أن
يغرز خشبه في
جداره.
20. KOMŞU KOMŞUSUNUN DUVARINA BİR TAHTA PARÇASI KOYMASINA ENGEL
OLMASIN
حدثنا
عبد الله بن
مسلمة، عن
مالك، عن ابن
شهاب، عن
الأعرج، عن
أبي هريرة رضي
الله عنه: أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قال: (لا
يمنع جار جاره
أن يغرز خشبه
في جداره). ثم
يقول أبو
هريرة: ما لي
أراكم عنها
معرضين،
والله لأرمين
بها بين
أكتافكم.
[-2463-] Ebu Hureyre r.a.'den
rivayet edilmiştir: Allah Resulü Sallallahu Aleyhi ve
Sellem "Komşu, komşusunun duvarına bir tahta koymasına engel
olmasın" buyurmuştur. Sonra Ebu Hureyre şöyle demiştir: "Niye sizin bundan yüz
çevirdiğinizi görüyorum. Allah'a yemin ederim ki ben bu tahtayı sizin
omuzlarınız arasına koyacağım" demiştir.
Tekrar: 5627, 5628
Diğer tahric: Tirmizi Ahkan; İbn Mâce,
Ahkâm
AÇIKLAMA: Konu İle ilgili Fakihlerin Görüşleri
: Bu hadis, birinin duvarına
komşusu bir tahta atmak istediğinde duvarın sahibi ister izin versin, ister
vermesin bunun caiz olacağı görüşü için delil getirilmiştir. Duvarın sahibi
izin vermemekte diretirse buna zorlanır. Ehl-i
hadisten Ahmed İbn Hanbel'in, İshak'ın ve diğerlerinin görüşü budur. Malikllerden İbn Habıb'in görüşü ve Şafii'nin kavl-i
kadımi (önceki görüşü) de budur.
İmam Şafiı'nin kavl-i
cedidindelyeni idihadında
ise iki görüş nakledilmiştir:
Meşhur olan görüşüne göre duvar sahibinin buna izin vermesi
şarttır. Izin vermemekte diretirse zorlanmaz. Hanefılerin görüşü de budur. Onlar hadisteki emri mendupluk emri, yasağı da tenzihen
mekruh olarak yorumlamışlardır.
Böyle yorumlamalarının sebebi, Müslümanın
malını rızası olmadan kullanmanın haram kılındığını gösteren hadisler ile bu
hadisi uzlaştırmaktır. Ancak ileride geleceği üzere bu, eleştiriye açıktır.
Tirmizı ve İbn Abdilber,
Şafii'nin önceki görüşünü tercih etmişlerdir. Büveytı'nin
Muhtasar'ında zikredilen görüş de budur. Beyhakı
şöyle demiştir: "Biz sahih hadisler arasında bu hüküm ile çelişen, bazı umumı hükümler dışında bir hüküm bulamadık. Bu hükümleri de
tahsis etmemiz (kapsamını daraltmamız - özel konulara hasretmemiz)
yadırganamaz. Hadisin ravisi olayı zahiri üzere
yorumlamıştır. Rivayet ettiği hadisten ne kastedildiğini de en iyi o
bilir."
Beyhaki bu sözüyle Ebu Hüreyre'nin
"Niye sizin bundan yüz çevirdiğinizi görüyorum?" sözüne işaret
etmiştir. "bundan" sözü, bu sözden veya bu sünnetten anlamındadır.
"Sizin omuzlarımz arasına
atacağım" sözü ise şu anlamdadır: Kişinin, gaflet uykusundan uyanmak için
bir şeyi iki omuzu arasında vurduğu gibi, ben de bu sözü sizin aranızda
yayacağım ve kulaklarınızı çınlatacağım.
Bunun farz olduğu görüşünde olanlara göre, bunun farz olması,
komşunun ihtiyaç duyması durumundadır. Duvarın üzerine komşusuna zarar verecek
bir şey de koymaz ve duvar sahibinin kendi ihtiyacı varken komşusunun ihtiyacı
onun ihtiyacının önüne geçemez. Tahtayı koymak için duvarın delinmesine gerek
duyulması ile duyulmaması arasında da fark yoktur. Çünkü tahtanın başı delinen
kısmı kapatır ve duvarı daha da güçlendirir.
باب: صب
الخمر في الطريق.
21. YOLA ŞARAP DÖKMEK
حدثنا
محمد بن عبد
الرحيم أبو
يحيى: أخبرنا
عفان: حدثنا
حماد ابن زيد:
حدثنا ثابت،
عن أنس رضي
الله عنه: كنت
ساقي القوم في
منزل أبي
طلحة، وكان
خمرهم يومئذ
الفضيخ، فأمر
رسول الله صلى
الله عليه وسلم
مناديا ينادي:
ألا إن الخمر
قد حرمت، قال:
فقال لي أبو
طلحة: اخرج
فأهرقها، فخرجت
فهرقتها،
فجرت في سكك
المدينة،
فقال بعض
القوم: قد قتل
قوم وهي في
بطونهم،
فأنزل الله: {ليس
على الذين
آمنوا وعملوا
الصالحات
جناح فيما
طعموا}. الآية.
[-2464-] Enes r.a.'den rivayet edilmiştir: Ebu
Talha'nın evinde sakilik yapıyordum. O gün onların şarabı, hurma koruğu
şarabıydı. Allah Resulü'nün emri üzerine tellal: "İyi biliniz ki şarap
haram kılındı" diye seslendi. Ebu Talha (bana): "Çık
ve bu şarabı dök" dedi. Ben de çıkıp döktüm. O gün, Medine sokaklarında
şarap selleri aktı. İçimizden bazı kimseler: "İyi ama kimilerimiz karınlarında
şarap dolu iken öldürüldü" dediler. Bunun üzerine Allah: "İman eden
ve iyi iş yapanlara ... tattıklarından
dolayı günah yoktur"[Maide 93] ayetini indirdi.
Tekrar: 4617,4620,5580,5572,5583,5584,5600,5622,
7253
AÇIKLAMA: "Şarabın herkesin kullandığı yola
dökülmesi", bununla meydana gelecek kötülükten çok daha güçlü bir kötülüğü
ortadan kaldırmak için tek seçenek olduğunda hükmü nedir?
Hz. Enes'in sakiliğini yaptığı topluluk içinde bilinen kimlerin
olduğu Eşribe bölümünde gelecek ve bu konunun
değerlendirmesi yapılacaktır.(5582.
hadis)
Mühelleb şöyle der: "Şarap, terk edildiği ilan edilsin ve herkesçe
duyulsun diye sokağa dökülmüştür. İnsanların yolda akan şaraptan gördüğü
zararın yanında, bunun yararı çok daha büyüktür."